The enormous tent pulsated with a variety of colors. A little fellow came out into the arena, holding high over his head a banner that said “Applause”. Women were cheering, men were flinging up their black hats, and there was only one silent person who seemed to be distinguished from the general atmosphere of enthusiasm – the moments of rapture that disappear forever when the consecutive joys push them into oblivion. One person seemed to be far away…

“Can I join you?” she asked in a mellifluous voice and with one of those natural, slightly coy smiles that instantly make another human being feel happy.

Adam only nodded, being abashed by her beauty. However, it wasn’t a kind of beauty from the posters passed over on the way through the city, definitely not – there was something more to it, some inexplicable flicker that must have been the object of admiration of poets in the 19^th century, whose poetry the boy read so eagerly.

There were elephants, acrobats and clowns in the arena, while the boy was unable to utter a single word. Looking back into his memory, he tried to justify himself – he wasn’t anyone special, after all. During family dinners, he didn’t say anything more than he was expected to. At school, he always remained in the background, at a safe distance from all the events and people who could destroy the world of straight roads with defensive walls that he had constructed for himself with such doggedness. He was able to find his own life only in books, the avalanche of which cluttered his room in a way that it wasn’t possible to pick a step without touching book spines or scattered sheets of paper filled with words, which even he couldn’t make sense of. Hardly anyone visited his room, anyway…

A thought about trying to change something dawned on him only when the girl sat next to him, spreading around the scent of other lands.

There was something positive in her, a secret that had always attracted the explorers. She was rocking in the chair and smiled widely every time the audience burst out laughing.

“What’s your name?” The boy stammered out while the little fellow was crossing the arena with the banner saying “Silence”.

“Anastasia,” she answered gracefully, giving another adorable smile and thus completely captivating the boy. It was the only word that left her mouth, and she returned to the show as if she had already forgotten what happened a second ago, directing her thoughts onto the blurry future. She kept rocking to the rhythm of the drums and looking around attentively, being fascinated by everything. He kept repeatedly casting furtive glances at her face, without regretting anything that had lead him to his current situation. And so continued their non-verbal conversation.

When other spectators were hurriedly leaving the circus tent, he still didn’t move from his seat, replaying the scene of learning what life was although he was unable to seize it. He could be born and then die in an endless circle just to relive this moment.

In addition, he couldn’t see any other way to shatter the order of the day and follow the mysterious girl, who was both his beginning and his destination that he had always pursued, in spite of the fact that he hadn’t known about it. So he started to force his way through the loud and merciless crowd, maintaining safe distance from Anastasia and doing his best not to lose her. She wasn’t tall, she wore an oversized jacket and a checkered shirt. She proudly emerged from the crowd and headed for the arena. She disappeared behind a violet curtain, amidst the stunning flickers of the colorful lamps.

In his entire life, it was the first instance of doing something without paying any attention to what others might say. He drew the curtain with a gentle move and, jumping from one shadow to another to remain undetected, he stealthily sneaked among the bunches of clowns and acrobats with painted faces wearing queer-looking costumes, sharpening his senses on the path demarcated by the perfumes, the gestures that appeared and disappeared, and the light wisps of Anastasia’s wavy hair which stood out from the crowd. He entered a room full of mirrors where a tall curly-haired boy was removing the clown make-up from his round face. Adam knew him perfectly well. The Boy in Make-up kept smiling rogue-like, noticing in the mirror the reflection of Anastasia who was waiting for him with her arms crossed. She was presenting a row of white teeth in a smile similar to those of movie stars that contained the multiplied joy of all the movie viewers.

“Has anyone ever told you that your smile is fabulous?” He turned around, winking one eye meaningfully.

“You know how much it costs me…”

“I love making you smile because it makes me feel alive, and happy…” He interrupted her, looking deep into her eyes and coming a few steps closer.

Anastasia turned around, observing her reflection in a high mirror and remaining immersed in the white light reflected in it. They were alone in the room.

“I won’t be able to come with you to the place where you want to take me but I will come here to see your performances. Every day…” she said with her eyes closed; the Boy in Make-up was hurt the most bitterly by the fact that Anastasia wasn’t entirely present in any of the worlds she dwelled in.

“And you’re surprised you attract the attention of passers-by…” He put his arm around her, they left the circus tent, and went to a meadow where chamomiles blossomed and a blissful scent of sage spread around.

From this moment on, Adam’s thoughts were occupied by everything that could be somehow connected to the name “Anastasia” – it was a light at the end of the tunnel and a special incantation used to forget about all the bad things he experienced, or simply to bring a bit of joy into his everyday humdrum. He got up in the morning in the hope that on this day he would be rewarded for his patience, and he would have an opportunity to talk to her for a while, to exchange at least a couple of words that would breathe fresh life into him. He kept imagining what he would do if he ever ran into her in the street, and when he did run into her, he just passed by, following her with a longing look of his eyes, and beating out his brains about what could have happened if he only stopped and spoke to her. Once the dinner was over, his sacred time began. He would put his hands in the pockets and head for the circus tent, making long steps. For most of the time, he didn’t know what he was doing and what was going around him but he liked that unawareness.

During the show, he always encountered Anastasia who hadn’t taken any other seat since the day she sat next to him. They smiled at each other, being suspended somewhere between friendship and indifference, making attempts to keep up appearances. He didn’t follow her after the show because he knew the Boy in Make-up was waiting for her somewhere behind the violet curtain. He tried not to think about him like he didn’t think about the past and the future, refraining even from judging himself. He lived in the present and that present had already been forgotten. He lived among a variety of colors and a wild rush of consecutive scenes, from one show to another, with the world being a star he held safely in his closed hand.

One day, Anastasia didn’t come to the circus.

He waited for a quarter or so in the hope she would be late but nothing portended her showing up. Then, he got up from his seat, left the circus tent, and returned home in order to land on his bed and just lie there. So he lay on the bed the entire night, being unable to fall asleep and unable to think due to the weight of the things he could do if only he had any influence over them.

In the morning, Adam managed to break a plate and two glasses before he even emerged from the house and started to putter around the town in search for any information about the missing girl.

“I saw her yesterday. Sometime before dark. She was heading that way.” The bricklayer waved his hand with a bored face.

“The minute I opened my shop, she was here to buy fresh buns. See for yourself, they’re very good and quite cheap as well…” The baker tried to convince him.

“Yes, I saw her but I chose not to look at her. You must know that I can’t take my eyes off my property just like that.” The old man in glasses shrugged his shoulders, seating in front of magnolia-colored house, on a porch covered by wild grapevine.

Adam asked every person he encountered the same question and after an hour of investigation he already knew that although she was a glittering jewel of the town just the other day, now she had simply vanished into thin air. Even a local writer who told so many stories about people, excluding himself from their circles, stopped writing whodunits to try his skills at love sonnets.

The boy was desperate enough to step even into the circus.

Nobody stopped him, and he easily found the way to the room with mirrors, where he had followed Anastasia a couple of days earlier. Now, there was only the Boy in Make-up in the room. He was seating in a chair, unnaturally bent over with his face hidden behind his hands.

“Oh, it’s you…” He raised his head and looked hazily in the direction where the visitor stood. “Do you still read those books of yours? You know they’re only a part of the search for the beginning or the end of the rainbow….”

“Yes, I know. But thanks to them I also know what the rainbow is,” Adam tried to smile but his face was only able to produce a forced grimace. “I need your help.” He decided not to beat about the bush.

“And that is?”

“I’m looking for Anastasia.” He cast a firm look at the Boy in Make-up who got confused unexpectedly.

“But… I don’t know anyone with such a name. I’ve never heard it before.” The clown confessed, and something in his eyes made Adam believe him.

“You used to meet with her in this room, she had light hair and…” He didn’t even try to conceal annoyance that vibrated in his voice.

“Oh, that girl…” A dreamy smile appeared on the clown’s face. “I don’t know her name. She never shared it with me.” He lowered his head to show his helplessness.

“But you do remember her?” Adam wanted to be certain.

“Of course I do. How could I not… a week ago, while I was forcing my way through the crowd to get to the tent right here, she touched my arm. “Come with me”, she said and so I did. We spent the night on a silvery stream, listening to the choirs of the frogs, staring at the flickering Moon, and inventing tall tales for each of those bright stars. Naturally, I had to stand my boss’s shouting the next day…” He smiled like everyone else who is being fueled by their memories. “But what can I do… she disappeared and I have to live my life. I’m glad I met her and that she exists… however, I don’t know if I can say that I knew her. I’m not sure if I can say that about anyone, actually.”

“Let’s find her!” These words were uttered by the visitor with such confidence that the Boy in Make-up instantly straightened up on the wobbly chair, as if he had just heard a piercing sound of an alarm gong.

He didn’t become aware of his own abilities until now so he got up and stuffed the necessary things into his backpack, without saying a single word. Without demur, he was willing to leave behind everything he had lived on in order to set out in search for the lost pictures; the only pictures he was certain to be genuine.

“Let’s go.” He said shortly with confidence, flinging the backpack around his arm.

At first, Adam was astonished with the circus boy’s habits but he began to treat them as his own over time. The ex-clown lived an adventurous life of a traveler who never put down roots, resembling an always-changing chameleon. He sparingly distributed information about his past, and they were usually contradictory. He spread some kind of a positive energy around him. He was always in a rush and too relentless to stop for a shortest while. Strangers were treated by him as if they had been his friends from the day he’d been born and he really needed very little to be happy.

Under the brightly shining sun, among the rustling trees, they were crossing vast plains, discovering rather each other’s personality than the destination of their travel. And despite the numerous differences between them, they were becoming dearer to each other with every minute.

They visited towns, met their residents, and took part in street festivals, never giving up hope that they would find Anastasia in one of those places. Still, it didn’t happen although local cafés were boiling with discussions about the mystery she spread around her. People said she was so short she needed a step to reach the door’s handle. They also said she worked at a shoemaker’s, trying to scrape a living. At last, they said she was a daughter of a powerful and wealthy duke who had died in an accident. Many perceived her as a solitary knight of the road who puttered around on her own request, and despite the fact everyone liked her, nobody wanted to learn who she really was. The lies kept accumulating and there was no way they could ever connect to form a single true story.

On the day when they set out on a return journey, they were visited by an old gardener in a tilted hat, who was blind in one eye. He told them about the fire burning at nighttime in one of the nearby caves, which kept his wife awake for the rest of the night. He said he went there and saw a beautiful girl sleeping in the cave under a blanket. Being afraid he would wake her up, he decided to get back home where he fell asleep, trying to forget what he saw.

Adam and the Boy in Make-up showed sympathy for his wife and set off into wilderness in the pointed direction. They were followed by others who owed smiles on their faces to Anastasia, although only some of them knew her name.

They found her sleeping in the cave’s darkness. She was wrapped up in a blanket only and there were single baubles and breadcrumbs lying around her.

“That’s my pendant. The one with a cicada. I got it from my grandfather. I lost it on the day she left…” The ex-clown clutched his head in disbelief.

Suddenly, the cave became filled with whispers of people who recognized their lost property. Those whispers aroused poor and innocent Anastasia from sleep. She had done it only to survive – now, she was looking around with unseeing eyes, not losing a single fraction of her phenomenal beauty. The cave welcomed the last rays of sunshine in the company of the owl’s hooting and snapping of the tree branches when Adam moved closer to Anastasia to help her get up. Yes, she was a thief but it didn’t matter since she was the incarnation of love, at the same time. Love stole something from Adam as well but he wasn’t upset about it because it was her who contained a real essence of life. Her presence painted his happiness, a moment so ephemeral and real that it was not possible it had ever been part of reality.

Early in the morning, the cock’s crowing woke him up while the wind brought a blissful scent of sage into the room. When he reached under the pillow, he found the book – he must have finished it before falling asleep because the bookmark was lying on the floor next to his bed. And so he was thinking about the flash he had noticed in the sky at night.

Nico Cigale

(Mikołaj Wyrzykowski)

To be continued

Ogromny namiot pulsował barwami. Na scenę wyszedł mały człowieczek, trzymając wysoko uniesiony transparent z napisem „brawa”. Kobiety wiwatowały, mężczyźni podrzucali do góry swe czarne kapelusze i tylko jedna, jedyna osoba swoim milczeniem zdawała się wybijać ponad tę atmosferę ogólnego entuzjazmu – chwil uniesienia, które znikają bezpowrotnie, gdy następne radości spychają je w niepamięć. Jedna osoba myślami była gdzie indziej…

• Mogę się przysiąść? – zapytała słodkim głosem, z jednym z tych naturalnych i lekko nieśmiałych uśmiechów, które od razu sprawiają, że człowiek czuje się szczęśliwy.

Adam jedynie skinął głową, onieśmielony jej urodą. Nie była to jednak uroda z mijanych po drodze plakatów reklamowych, o nie – było w niej coś więcej, jakiś niewytłumaczalny błysk, którym przed laty musieli się zachwycać XIX-wieczni poeci, tak często przez chłopca czytani.

Na scenę wchodziły słonie, akrobaci i klauni, a on nie był w stanie wykrztusić z siebie ani słowa. Sięgając myślą wstecz, próbował się usprawiedliwiać – nie był przecież nikim wyjątkowym. Podczas rodzinnych posiłków nie mówił więcej, niż od niego oczekiwano. W szkole zawsze trzymał się z tyłu, daleko od wydarzeń i ludzi, którzy mogli zburzyć tak uparcie budowany przez niego świat pełen prostych dróg otoczonych murami. Swoje życie odnajdywał dopiero w książkach, lawinami spadających z regałów w jego pokoju tak, że nie można było stąpnąć, nie dotykając grzbietu jakiejś książki bądź porzuconych świstków papieru zaczernionych słowami, których nawet on sam nie rozumiał. Zresztą, mało kto wchodził do jego pokoju…

Myśl, by coś zmienić, zaświtała w jego głowie dopiero, gdy obok usiadła dziewczyna, roznosząca wokół siebie zapach innych krain.

Było w niej coś pozytywnego, była w niej tajemnica, która od zawsze pociągała odkrywców. Kołysała się na krześle i szeroko uśmiechała za każdym razem, gdy reszta widzów wybuchała gromkim śmiechem.

• Jak masz na imię? – wyjąkał chłopiec, kiedy na scenę wchodził mały człowieczek, niosąc nad sobą napis „cisza”.

• Anastazja – odparła wdzięcznie, znów uroczo się uśmiechając i tym samym zniewalając chłopca. Z jej ust nie padło choćby jedno kolejne słowo, ona sama zaś powróciła do uczestniczenia w spektaklu, jakby zapominając o tym, co się przed chwilą zdarzyło, kierując myśli jedynie ku mglistej przyszłości. Ona kołysała się w rytm bębnów i z szeroko otwartymi oczami rozglądała dokoła, zafascynowana wszystkim, co widzi; on co chwila spoglądał ukradkiem na jej twarz, nie żałując niczego, co doprowadziło go właśnie do tego momentu – i tak trwała ich bez słów rozmowa…

W czasie gdy pozostali widzowie w pośpiechu opuszczali cyrkowy namiot, on nadal siedział w fotelu, na nowo odtwarzając scenę, w której poznał, czym jest życie, lecz której w żaden sposób nie potrafił uchwycić. Mógłby w tej chwili rodzić się i umierać, wciąż na nowo, bez końca.

Nie dostrzegał również innej drogi, jak zburzyć porządek dnia i podążyć śladami nieznajomej, która była jego początkiem i zarazem celem, o którym nie wiedział, lecz do którego zawsze zmierzał. Zaczął więc przedzierać się przez głośny i bezlitosny tłum, w bezpiecznej odległości za Anastazją, próbując za żadną cenę nie stracić jej z oczu. Niezbyt wysoka, ubrana w za dużą kurtkę i kraciastą koszulę, dumnie wydostała się z tłumu, kierując się ku scenie. Zniknęła zaraz za fiołkową kotarą, w oszałamiających błyskach kolorowych lamp.

To była pierwsza rzecz w jego życiu, na którą się odważył, zupełnie nie zwracając uwagi na to, co mogą powiedzieć inni. Ostrożnym ruchem ręki odsunął kotarę i niezauważony, skacząc od cienia do cienia, chyłkiem skradał się wśród gromad wymalowanych klaunów i akrobatów w cudacznych strojach, wyostrzając wszystkie zmysły na tej ścieżce wyznaczanej przez perfumy, pojawiające się i znikające gesty, ciche kroki i wyróżniające się z tłumu jasne kosmyki falowanych włosów Anastazji. Dotarł do pokoju pełnego luster, gdzie wysoki chłopiec o kręconych włosach i okrągłej twarzy zmywał właśnie z siebie makijaż klauna. Adam znał go doskonale. Chłopiec w Makijażu uśmiechał się zbójecko, w odbiciu lustrzanym dostrzegając Anastazję, czekającą na niego z założonymi rękami. Pokazywała wszystkie białe zęby w uśmiechu podobnym do tych, jakie prezentują gwiazdy filmowe, zawierając w sobie zwielokrotnioną radość wszystkich widzów.

• Ktoś ci już mówił, że cudownie się uśmiechasz? – odwrócił się, mrugając porozumiewawczo jednym okiem.

• Wiesz, ile mnie to kosztuje…

• Uwielbiam wywoływać uśmiech na twojej twarzy, wtedy właśnie czuję, że naprawdę żyję, że jestem szczęśliwy… – przerwał jej, spoglądając głęboko w oczy i zbliżając się o kilka kroków.

Anastazja odwróciła się, obserwując swoje odbicie, zatopiona pośród białych świateł w wysokim lustrze. Oprócz nich w pokoju nie było żywej duszy.

• Nie będę mogła wyruszyć z tobą tam, gdzie chciałeś, ale będę tu przychodzić, na twoje występy. Codziennie… – gdy to mówiła, miała zamknięte oczy i właśnie wtedy Chłopiec w Makijażu najbardziej dotkliwiej czuł, że choć Anastazja żyje w kilku światach, w żadnym z nie jest do końca obecna.

• I ty się dziwisz, że tak przyciągasz uwagę przechodniów… – otoczył ją ramieniem i wyszli z namiotu cyrkowego ku łące, gdzie kwitły rumianki i roznosił się błogi zapach szałwii.

Od tej chwili dla Adama od własnego imienia ważniejsze było imię „Anastazja” – światełko w tunelu i sekretne zaklęcie wymawiane za każdym razem, gdy chciał zapomnieć o czymś złym, co mu się przytrafiło lub też po prostu wnieść trochę więcej uśmiechu do swojej codzienności. Rano wstawał z nadzieją, że dziś właśnie nastąpi ta wyczekiwana chwila, kiedy to będzie mu dane zamienić z Anastazją choćby kilka słów, które na nowo tchną w niego siłę. Wyobrażał sobie, co by mógł zrobić, gdyby ją spotkał na ulicy, a gdy już naprawdę ją spotykał i mijał, odprowadzając jedynie tęsknym wzrokiem, łamał sobie głowę nad tym, co by było, gdyby jednak się zatrzymał. Świętą była dla niego pora, gdy kończył się obiad i z rękami w kieszeniach, długim krokiem szedł w stronę namiotu cyrkowego. Przez większość czasu nie wiedział, co robi ani też co się wokół niego dzieje – i to mu się podobało.

Podczas spektaklu spotykał Anastazję, która od tamtego dnia niezmiennie siadała obok niego – uśmiechali się do siebie, zawieszeni gdzieś między przyjaźnią a obojętnością, usiłujący zachować jakiekolwiek pozory. Po występie już nie podążał jej śladami, gdyż wiedział, że gdzieś tam, za fiołkową kurtyną czeka na nią Chłopiec w Makijażu. Starał się o nim nie myśleć, tak jak nie myślał o przeszłości ani przyszłości, nie oceniając również samego siebie. Żył w teraźniejszości i była to teraźniejszość już zapomniana. Żył, otoczony wieloma barwami i dziko pędzącymi za sobą scenami, od spektaklu do spektaklu, a świat był wtedy gwiazdą, którą trzymał bezpiecznie w zamkniętej dłoni.

Pewnego dnia Anastazja nie przyszła do cyrku.

Odczekał kilkanaście minut w nadziei, że się spóźni, lecz nic nie zapowiadało jej przyjścia. Wtedy wstał z krzesła, opuścił namiot cyrkowy i poszedł z powrotem do domu, by paść na łóżko i leżeć tak leżał całą noc, niezdolny zasnąć i niezdolny myśleć, przytłoczony tym, co mógłby zrobić, ale na co nie miał najmniejszego wpływu.

Nad ranem Adam zdążył zbić talerz i dwie szklanki, nim wynurzył się z domu i zaczął pałętać po uliczkach miasteczka w poszukiwaniu jakichkolwiek wieści o zaginionej Anastazji.

• Widziałem ją wczoraj jakoś przed zmrokiem, szła w tamtą stronę – machał ręką znudzony murarz.

• Ledwo zdążyłam otworzyć sklep, ona już kupowała u mnie świeżutki bułki, Zobacz sam, jakie dobre, a do tego takie tanie… – przekonywała piekarka.

• Tak, tak, ale wolałem się za nią nie oglądać, bo wiesz, chłopcze, nie mogę tak ot zostawić całego gospodarstwa – wzruszał ramionami staruszek w okularach, siedząc na porośniętej dziką winoroślą werandzie przed magnoliowym domem.

Adam wszystkim spotykanym osobom zadawał to samo pytanie i po godzinie wiedział już, że choć wczoraj była jeszcze jak błyszczący klejnot w tym szarym miasteczku, dziś rozpłynęła się w powietrzu. Nawet miejscowy pisarz, który tak wiele opowiadał o ludziach, wykluczając się poza ich krąg, od wczoraj z kryminałów przerzucił się na miłosne sonety.

Chłopiec był na tyle zdesperowany, by zajrzeć również do cyrku.

Nie został przez nikogo zatrzymany i bez trudu odnalazł pokój pełen luster, do którego przed kilkoma dniami przywiodła go Anastazja. Dziś w samotności siedział tutaj Chłopiec w Makijażu, w nienaturalnej pozycji zgięty na krześle, z twarzą ukrytą w dłoniach.

• Ach, to ty… – podniósł głowę i mętnym wzrokiem spojrzał niechętnie w stronę przybysza. – Ciągle czytasz te swoje książki? Wiesz przecież, że są one jedynie poszukiwaniem początku czy końca tęczy…

• Ale dzięki nim przynajmniej wiem, czym jest tęcza – Nieznany Chłopiec spróbował się uśmiechnąć, ale jego twarz zdolna była jedynie wykrzywić się w wymuszonym grymasie. – Potrzebuję twojej pomocy. – zdecydował się przejść do rzeczy.

• Tak?

• Szukam Anastazji – spojrzał twardo na Chłopca w Makijażu, który zmieszał się niespodziewanie.

• Ale… ja nie znam nikogo takiego. Pierwszy raz słyszę to imię. – zwierzył się klaun i coś w jego oczach kazało Nieznanemu Chłopcu twierdzić, że mówi prawdę.

• Przecież spotykałeś się z nią tutaj, miała jasne włosy i… – nie usiłował ukryć wibrującego w jego głosie zdenerwowania.

• Ach, ona – na twarzy klauna pojawił się rozmarzony uśmiech. – Nie znam jej imienia. Nie wyjawiła mi go. – spuścił głowę na znak bezradności.

• Ale pamiętasz ją? – pragnął się upewnić Nieznany Chłopiec.

• Tak, jak mógłbym nie pamiętać… Tydzień temu, gdy przeciskałem się przez tłum ludzi, by dotrzeć tutaj, do namiotu, ona dotknęła mojego ramienia. „Chodź za mną”, powiedziała i zrobiłem to. Spędziliśmy noc nad srebrzystym strumieniem, słuchając chórów żab, wpatrując się w migotliwy księżyc i wymyślając niestworzone historie dla każdej z tych jasnych gwiazd. Następnego dnia musiałem oczywiście znosić krzyki Szefa… – uśmiechnął się jak każdy, komu wspomnienia zapewniają energię do dalszego działania. – Ale co zrobić…ona zniknęła, muszę żyć dalej. Cieszę się, że ją spotkałem, że istnieje… nie wiem jednak, czy mogę powiedzieć, że ją znałem. Nie wiem, czy mogę to powiedzieć o kimkolwiek.

• Znajdźmy ją – te słowa brzmiały tak pewnie w ustach przybysza, że Chłopiec w Makijażu błyskawicznie wyprostował się na chybotliwym krześle, jakby właśnie usłyszał przeszywający uszy dźwięk gongu alarmowego.

• 

Dopiero teraz zdając sobie sprawę ze swoich możliwości, wstał i nie mówiąc ani słowa spakował potrzebne rzeczy do plecaka, gotów bez wahania zostawić wszystko, czym dotąd żył i wyruszyć na poszukiwanie tego, co utracił, a więc jedynych obrazów, których był pewien, że są prawdziwe.

• Idziemy – powiedział krótko i zdecydowanie, zarzucając plecak na ramię.

Adam dziwił się z początku jego zwyczajom, lecz później zaczął je traktować jak swoje własne. Były klaun wiódł awanturnicze życie podróżnika, którego nic nie trzymało na miejscu, przypominał wciąż zmieniającego się kameleona. Skąpo dawkował informacje o swojej przeszłości, które zwykle kłóciły się ze sobą. Roznosił wokół siebie pewien rodzaj dobrej energii. Żył w ciągłym pośpiechu, zbyt nieugięty, by się zatrzymywać. Nieznajomych traktował tak, jakby byli jego przyjaciółmi od samego urodzenia i naprawdę, naprawdę niewiele potrzeba mu było do szczęścia.

Słońce świeciło jasno, a drzewa szumiały, gdy tak podróżowali przez rozległe równiny, raczej odkrywając siebie nawzajem aniżeli cel, do którego zdążali. I choć wiele ich różniło, stawali się sobie coraz bardziej bliscy.

Odwiedzali miasteczka, poznawali ludzi i brali udział w licznych zabawach, mając nadzieję, że w którymś z tych miejsc ponownie objawi im się Anastazja. Tak się jednak nie działo, choć okoliczne kawiarenki wrzały od dyskusji nad tajemnicą, jaką ona wokół siebie roztaczała. Mówiono, iż jest tak niska, że potrzebuje schodków, by sięgnąć klamki. Mówiono, że ciężko pracuje u szewca, usiłując jakoś związać koniec z końcem. Wreszcie mówiono, że jej ojcem był wielki i możny książę, którego jednak straciła w wypadku. Dla większości była samotnym włóczykijem pałętającym się na własne życzenie i choć każdy bardzo ją lubił, nikt nie chciał poznać, kim tak właściwie jest. A narastające zewsząd kłamstwa nijak nie chciały się połączyć w jedną prawdę.

W dniu, gdy rozpoczęli drogę powrotną, przyszedł do nich stary ogrodnik w przekrzywionym kapeluszu, ślepy na jedno oko, twierdząc, że tej nocy w jednej z pobliskich jaskiń widział blask ogniska, który nie pozwalał jego żonie spać przez resztę nocy. Mówił, że poszedł w tę okolicę i zobaczył piękną dziewczynę, która spała w jaskini owinięta kocem. Bojąc się, by jej nie zbudzić, wrócił po cichu do domu i zasnął, starając się zapomnieć o tym, co zobaczył.

Adam oraz Chłopiec w Makijażu wyrazili współczucie jego żonie i ruszyli bezdrożem we wskazanym kierunku, za nimi zaś podążyła reszta osób, które zawdzięczały Anastazji uśmiech na twarzy – choć tylko nieliczni znali jej imię.

Odnaleźli ją, śpiącą w mrokach jaskini. Owinięta była jedynie w koc, wokół niej leżały pojedyncze błyskotki wraz z okruszkami chleba.

• To mój wisiorek z cykadą, który dostałem kiedyś od dziadka. Zaginął w dniu, gdy odeszła… – złapał się za głowę były klaun.

Naraz rozległy się kolejne szepty ludzi, którzy w jaskini znajdywali swoje zguby. Szepty te zbudziły biedną i niewinną Anastazję, która przecież tylko próbowała przetrwać – teraz rozglądała się dokoła niewidzącym wzrokiem, nie tracąc jednak nic ze swojej zjawiskowej urody. Ostatnie promienie zachodzącego słońca wpadały do jaskini wraz z pohukiwaniem sowy i trzaskiem gałęzi, gdy Adam zbliżył się do Anastazji, pomagając jej wstać. Tak, była złodziejką, ale to nieważne, bo jednocześnie była miłością. Ta miłość również ukradła coś Adamowi, lecz on się tym nie martwił, gdyż to właśnie Anastazja zawierała w sobie esencję życia, samą obecnością tworzyła jego szczęście, jego chwilę tak ulotną i prawdziwą, że aż niemożliwym jest, by kiedykolwiek należała do rzeczywistości.

Nad ranem obudziło go przeciągłe pianie koguta, wiatr wnosił do pokoju błogi zapach szałwii. Gdy sięgnął pod poduszkę, znalazł książkę – była przeczytana, zakładkę rzucił przed snem na podłogę.

I myślał o tym błysku, który pojawił się na nocnym niebie…

Mikołaj Wyrzykowski

Ciąg dalszy nastąpi

This story simply flowed out of me – I just flung it like the sea throws different objects from its depths onto the beach. It took me an entire year to experience that story and I finished writing it when I was already on the journey. Everything is real. It couldn’t be any other way. Still, it’s rather the stories that write me than me writing the stories. Possibly, the notepad you’re currently reading contains more me than I do myself. Well, never mind that.

Anyway, I tore myself away from my laptop when we were crossing the German border. I don’t like to write on the computer but I didn’t have any choice – I probably wouldn’t be able to decipher my notepad and the typewriter was too heavy to be taken along. At least, that’s what Robert said. However, I managed to put it in the trunk at the last second so I could use it when we make a longer stop on the way.

“Comment ca va, little writer?” Julia turned around to face me and gave me a smile, holding a handbook on the French language in her hands. I knew her enough to know that she was capable of learning this language before our arrival in France. I didn’t even try, yet. “Can I read this story?”

“Later. You must wait a while,” I answered.

“Wait, wait a while… wait forever…” She took her smartphone out of the pocket and suddenly perked up, as if an electrical impulse ran through her body. “I should take a picture with you. Charles, believe me – if you’ll be famous one day, I’ll have proof that I’ve known you! Or I’ll be famous and you’ll have proof of our relation.” She moved closer, and I heard the camera clicking. Then, she immediately retreated to her seat and started to move her finger on the phone’s screen in order to upload the photo to Facebook.

It was her addiction. She never ceased to check the notifications, she kept posting pictures she took and corresponding with friends whom she never met in reality. She couldn’t live without her smartphone. I felt as if part of her remained with us but the other part escaped into the virtual reality.

Well, I felt similar. Not in terms of the Internet, though – it was never attractive to me. Some part of me was left behind in Toruń. I kept telling myself that it was my entire world and I felt the desire to return there as soon as possible. I enjoyed the trip, I really did, I was happy but… you know, I always wanted to be in multiple places at the same time. I always felt that I should be in other places. It seems a bit foolish. I think we unnecessarily construct complex labyrinths around ourselves. I looked at the landscape moving on the other side of the car’s window and I thought that maybe a trip is the key to finding the exit from that maze.

“How are we doing?” I flung a question at Robert who was driving.

“Still a long way ahead of us,” he answered. “What can I say?!”

He was frowning from the beginning. That is, initially, all of us were very happy that we finally set out, we were singing and talking in excitement, imagining what France might look like. Later, the fire calmed down and now it became almost extinguished. The three of us seemed tired and bored, especially Robert. The truth was he’d just lost his job and it wasn’t a surprise he was upset. I would probably feel alike if I were in his shoes. When he was out of sorts, he would grumble about his situation for hours. He used to say that all had been better in the old times and that he would definitely be more successful in any other country. Lucky for me, I didn’t have such problems, not yet at least.

I tried to focus on the present. I wanted to take a nap but my body didn’t let me so I could only wait until we reached our destination. The further we drove from home, the more thoughts were slipping my memory, like butterflies leaving their cocoons – I was leaving those thoughts behind with the illusion that I was being born again.

We arrived in Strasbourg late in the evening. Julia had a friend there so she happily jumped out of the car to greet Florence. Robert and I got out slowly since our legs refused to obey our orders after such a long drive.

“Aller, aller,” Florence shouted. “Come, I’ve prepared a dinner for you.”

We took our bags with the most necessary things and, listening to the music played by the creaking stairs, climbed to the dark top floor of the tenement house. Florence switched the light on, and I could finally see her – long red hair, freckled face, and exceptional eyes that exist only in dreams. She opened the door with a quick motion and entered the apartment.

The TV was on and its blueish glow flooded the room. I noticed a couple of paintings, wooden elephants, and masks that must have come from the trips to Peru and Nepal that Julia had mentioned before. I felt a bit uncomfortable among those objects so I was happy to be taken by Florence straight to the kitchen.

“Sit down and I’ll open a bottle of wine,” said the host, stepping back into the living room.

I heard the click of the TV set being switched off.

On the table, there was a plate of sushi and wooden chopsticks for serving it. I looked at my friends’ faces – they had brightened, depression and fatigue after the travel vanished into thin air without leaving any traces behind. We sat down, waiting for Florence. I was starving. My God, you can’t even imagine how hungry I was.

A moment later, Florence returned and sat down with us. She gave us a broad smile as if she was promising us happiness. Initially, the conversation was a bit of a drudgery since Julia was the only one who could communicate with Florence, making lively gestures and speaking a blend of French and English, but after a while, Robert suddenly revealed his linguistic skills, and I managed to overcome the language barrier as well. We spoke three or four different languages, I can’t even remember precisely.

We sat on a couch while Florence brought in a baguette along with several types of cheese on a large plate and opened a bottle of red wine.

“I’m still an actress,” she said when we asked her about her job. “I play in Comedie de Reims. Different roles. I prefer the sad and tragic ones… anyway, I’m an actress so I don’t only play in theatres. I play all the time.” She leant over the table and whispered in a conspirational tone: “Shall I tell you a secret?”

Julia nodded, so did Robert and I, quickly grasping the situation.

“No!” Florence moved away rapidly, constricting her pupils like a cat. “You’re not ready, yet.”

I wanted to ask her when that would be but a second later I classified it as a stupid question. Anyway, even if I had thought of it as a great question, I wouldn’t know how to formulate it in French.

I learnt that Florence was spending the early day of July in Strasbourg because she didn’t like Reims. It was a large grayish city – the only things one could like there was the theatre and champagne, as she said. However, when we told her we were going to stay there for some time, she stated that she could even go with us so she could visit some friends before setting out for the theatre festival in Avignon.

It was already past midnight and we were still sitting over the baguettes, cheese, and red wine. Florence inserted Lana Del Rey CD into the player and related how lucky she was to meet her in person and chat for a second, presenting the singer’s signature as proof. While listening to the music, we exchanged memories of various adventures we had experienced, talked about literature, travels and the people we met while traveling, only to arrive at devising incredible visions of the future, as if we could build the world from scratch or change it with words. I was drifting away from reality and the objects around the living room started to lose their shapes, grow bigger and wave, losing their sense of existence, quite as I did.

Florence noticed that we were becoming unaware of the words we uttered so she got up and took us through an empty dark corridor to a small room where we could have some rest after the travel.

“Bon nuit,” she said silently and her whisper seemed to come from another, very distant land.

I was flaking out but before going to bed, I opened the window and looked out at the courtyard. There was still light in some windows and I could see human silhouettes moving inside. From time to time, a car swooshed through the street and the vagabond cat meowed under the cardboard roof. I loudly released air out of my lungs.

I thought about the distance I traveled, about my hopes and all the words we don’t say, about Florence, her theatre, and the secret she wanted to share with us. Before I closed the window, when the night air puffed along my face, I robbed the world of a thought that would become accommodated in my head in form of a story.

Mikołaj Wyrzykowski

(Nico Cigale)

To be continued

It was an unceasing and coquettish relationship of day and night, their secretive glances and supposedly accidental brushing of arms that were promptly forgotten, as the stones thrown into a lake, and then brought back to the surface. It was just a promise of fulfillment made by the intimacy of rocks in a gully, above which I was walking on a tightrope in search of my own image of beauty. However, I had a feeling that I would have burnt in its fire if I had only found it. I was afraid of it; I was afraid of death. That’s why I decided to live a normal and boring life, neutral as a dry leaf lying somewhere deep in the forest. Believe me, I had done a thousand of incredible things but never in reality, in fear of the truth destroying the figment of my imagination.

I was nobody. I woke up every day at the exact same time, being proud of myself for the fact I always anticipated the alarm clock that was supposed to ring a couple of minutes later. My Dad told me I was being woken up by the ghosts but I didn’t believe him – he used to read a lot of books, a bit too many, which made him talk nonsense.

“Are you going to school with Simon?” My Dad often suggested to me the things I didn’t even think of. It didn’t help me in any way. It only magnified my irrational anger and exasperation fueled by all the fictitious problems I produced.

“I don’t know.” I would then shrug my shoulders. I didn’t care; I didn’t care at all.

I was eating my breakfast and looking out of the window at the rising morning sun. There weren’t many thoughts in my head; I didn’t need them. I just was there, nothing more – a bit like not being there at all. Mum bustled around, telling me to enjoy my meal and have a good day, and I replied to her like a parrot, without even wondering about the meaning of the words I uttered. She drove me to school and then back home so I didn’t have to worry about anything. I couldn’t even notice whether something was in order or quite the reverse… And emotions? What are they, actually?

I existed in a mindless listlessness, I was deaf and mute, and I didn’t desire anything specific. I couldn’t breathe the air in this place, I got the hiccups every time I walked down the streets I already knew so well but, fortunately, I was able to conceal my feelings and hide myself in the safe darkness of unconsciousness. I was only a page of the book that had been torn out and thrown into the wind. I hoped that all of this was transient, just a short advertisement one has to bear with in order to watch a good movie. If not, I get to make another attempts, don’t I? Don’t I? Everything can be mended. I need to be able to make further attempts. How could it be otherwise? After all, I can’t miss my own train. I can’t miss myself.

I always waited for something – a bird that landed on the crossroads. I stood on the desert and called God to make him send me manna from heaven.

Saturday evenings were my rescue. On Mondays, while being on my way to school, I already thought about Friday and the ability to fall asleep and wake up in the fantastic land of Saturday, along with its euphoric rapture, the people, the music, and the lights, with all the baubles that appeared so trivial but enchanted me so much. I felt like myself at those moments but this state of joy was short, and I was pained by the fact that I eventually had to surrender it to the hands of the past. On Sundays, I was still absorbed by the previous day but Mondays denoted five consecutive days of tortures.

My life wouldn’t change if it hadn’t been for the Master.

The beginning of this story is related to one of my Saturdays. As usual, our house was open and the doorsill was crossed by the close and those not-so-close friends of my parents, a bit breathless and looking cheerfully, stepping into the world of good time and conversations where the passing hours were struck by glasses of champagne. I was there as well. I befriended a group of students – actually, I made friends with them again since I did that every Saturday but they appeared to forget me during the following week. Therefore, it was a surprise to me when one of them told me they were going to a concert the next day. I was invited to come along. We arranged to meet around four in the afternoon near the fountain.

“See you tomorrow,” I said when they were leaving.

The following day, I was near the fountain at about quarter to four.

I waited. It was past four and nobody came. I tried to recognize faces of my friends from amidst the passing pedestrians but they all looked the same and then became blurry and meaningless, which only irritated me more. I waited. Half an hour later, nobody appeared, except a Gypsy woman who tried to sell me a rose, and a vagabond who wanted to give me a little volume of poems. Nothing more. As long as I could, I kept avoiding the truth.

I was alone. So I began to wander aimlessly along the alleys, discovering the unknown and observing the street lamps that were lighting up as the dusk stepped in. I wasn’t brave enough to ask a pedestrian for directions, to ask anyone for help. I simply wasn’t capable of doing that. I shuddered with cold and I kept immersing into the darkness, which led me to the quiet and deserted-like part of the city where you could almost hear the old tenement houses whisper. Wandering exhausted me and I felt the desire to find a shelter. I was freezing cold and my legs were shaking when I knocked on the small inconspicuous door with a bolted-on plate that said “Old Toys Store”. Even now, I still don’t know what made me choose this particular house instead of any other. I waited for a moment but there was no answer. I pressed the handle. It turned out the door was open. I pushed in gently. Ahead of me, there was a long and dark corridor with the stocked-up bookshelves guarding it like hoary watchmen. There was a light at the end of the corridor which radiated the warmth that I can’t put a tag on. The squeak of the closing door broke the silence, and I made the first step towards the mysterious light.

There, I made the acquaintance with the Master.

He was sitting in a rocking-chair, holding his glasses with one hand as if they would slide off if he took the hand away, and playing with a wooden jumping jack in his other hand. Actually, he didn’t play with it but rather twiddled with it carefully, as if he was examining its texture to learn its history and feel all the people who had ever touched this toy. A small lamp illuminated his figure, he resembled a torch in the ocean of darkness. He didn’t even look at me when I entered the room.

“So, there you are. I’ve been waiting for you. I knew that sooner or later you would find your way.” He gave me a perspicacious, owl-like look. He put aside his glasses and the jumping jack, combed the remaining hair on his head with his fingers, and began to stroke his gray beard.

I looked at him in astonishment.

“But… I’ve just got lost. You’re probably confusing me with someone else,” I stammered out.

“Quite the opposite, you’ve just found yourself, my boy.” The beardy storekeeper smiled at me. He was intriguing. I knew that I should have left that building and that I shouldn’t have been there in the first place. These were the rules. “I bet you’re tired, aren’t you?” I shrugged my shoulders. You just can’t divest yourself of some reflexes. “You must be, so don’t pretend you’re not. I’ve made a bed for you. Sleep will do you good, believe me. Come, let me show you the way.” He encouraged me with the warmth of his baritone voice.

I should have refused. Vehemently. I had been told not to talk to strangers. But he… he wasn’t a stranger. No, I had the impression I had known him before, that he had somehow been accompanying me all the time. It seemed to me that I knew him better than anyone else. So I minced after him like a somnambulist, obedient to the whispers of my subconsciousness. I fell asleep once my head landed on the pillow.

I woke up in my own bed at the exact time I always do. I switched the alarm clock off but instead of getting up, I rubbed my eyes and kept staring at the ceiling for quite a while. It couldn’t have been a dream. Without a single doubt. Everything seemed so real. I decided to tell that from my parents. They were definitely about to say something about the previous day.

There wasn’t anything out of the ordinary during the breakfast. The usual ersatz coffee, the usual cereal with milk, the usual sun on the other side of the window as well as the usual conversation. I was the only one standing out of the ordinary but I didn’t show a sign of it.

After the breakfast, I rode to school together with Simon but I didn’t stop where my friend did – I kept cycling further, like Odysseus returning home.

Actually, I didn’t know where to go. I hoped for some kind of a sign but nothing seemed to be one. So I decided to walk straight ahead. I should have got lost. I couldn’t say whether the city was beautiful. It was definitely enormous, at least I perceived it that way.

A broad hill overgrown with the ocher-colored houses, a maze of the streets that ascended only to descend once again and form a single, long string of chaos, a lane of shadow and light. Sunny squares filled with laughter and the sound of breaking the bread; the dark church interiors where the homeless slept. And the people, those crowds of gray and colorful individuals, always hurrying somewhere, to the unspecified destinations, with briefcases and baguettes under their arms, those masters of facial expression, recognizable only by the old ladies who used to open the almost colorless window shutters at seven in the morning.

I stopped over under a plane tree to get some rest in its shadow. I heard a bird singing from one of the branches – an exceptional singing, as if meant only for me, a singing through which the bird wanted to strike up a conversation with my heart. I noticed it raising from the branch, then it encircled me and bolted straight ahead. Further, higher, above the roofs that were weary of being exposed to the sun. I jumped back on my bicycle and, remaining in the state of enchantment, followed the trail of music the bird had left behind. The hustle and bustle of the city died away as did the conversations held in cafés and even the murmur of the fountain. I kept listening attentively to the bird’s singing and it showed me the way like inspiration directs the writer’s hand.

I arrived at the door with a plate that said “Old Toys Store”. The bird landed on the handle, knocked on the wood with its beak, and the door opened slightly, making it possible for the bird to fly inside and disappear in the eternal dimness of the corridor. My legs took me automatically through that corridor – the storekeeper was sitting in the exact same spot as the other day, in his rocking-chair. He looked as if he’d been waiting for me.

“Oh, there you are,” he sighed with relief, only to knit his brows once again. They never stopped moving. “You’re on time, that’s good.” A mysterious stream of words slowly came out of his mouth to penetrate my heart and embrace it. I felt as if each sentence he formed went beyond its standard meaning, swelled, melted, and broadened its borders. I was beset by the words I didn’t understand.

“But… I just…” My words got swallowed by the silence, held back by abashment. I was able to ask only one question: “Who are you?”

“Interesting question. And who are you?” He looked at me with an analytical eye.

I remained silent. I didn’t have anything to say.

“I am known under a variety of names,” he continued. “I have many names and I know many names. I know yours, too. I can even say I know it better than you do.” He stood up and chafed his hands. He stood right in front of me. In his presence, I felt like a blank sheet of paper that only he could write on. A very strange feeling. “Come with me. I will show you something.”

The floorboards creaked under our feet. I walked almost blindfold, trying to avoid making a false move. The shutters were opened a crack and let in only faint streaks of light. I could feel dust flying in the air and a scent of the past spreading around. A scent of a mystery.

He took me to a large room with the bookshelves that touched the ceiling and there he opened the windows. The sunlight flowed in, exposing hundreds of old toys: dolls, cars, wooden houses, playing cards. Some of them were broken, torn or faded, while others looked like new. I stood still and tried to comprehend the vastness of the past treasured in the room.

Toys have always existed, from the beginning, both long ago and today, in childhood and adulthood. I don’t mean this place evoked in me the desire to play. No, it was far from that. I sensed some connection between me, between all of us, and those toys. They might have been used for other purposes as well, not only for playing. It was like witnessing the creation of the world.

I turned around to face the Master but he wasn’t there. He disappeared as the rainbow vanishes from the sky. It was then that I used this name for the first time. I gave him a name and felt as if part of me was rediscovered along with his birth.

I didn’t look for him. I knew he was around and thus, there was no need to search for him. A feeling of bizarre serenity and, simultaneously, curiosity accompanied me, the inexpressible hunger casting off its chains. I felt like a larva metamorphosing into a butterfly. In a single moment, I found more than myself within myself.

I started to stroll among the bookshelves crammed with toys. They were rather scattered around chaotically than arranged in any way, having become somewhat combined through their entwined broken arms and fleeting stories. I repeatedly came to a halt in order to study the details of each toy, as the Master had been doing when I had first met him. I stroked them with my fingers, exploring the soft texture of their small bodies. I was immersing myself in the past, in another illusion, that I had already become a part of – I was trying to keep my balance on a plank that connected two separate worlds, and only the glimmering darkness that had dispersed across the world appeased the flutter of the wings of my soul, taking me back home in its arms.

Since then, I visited the store on a daily basis. Each day after school, I rode my bicycle home to eat dinner, and then cycled back to the town through the dust lying on dirt roads and the scent of lavender, among the cicadas singing on the branches of olive trees that were being roasted under the scorching sun. However, I never shared my secret with anyone.

“Maybe it’s time to return to reality?” My mother encouraged me but she could only guess what I was doing.

“I’ve had enough of reality and I don’t really need it,” I would reply.

The promise of life had been growing in me for a long time and it was the day of blossoming, at last. The time of life had come, not the time of death. So far, I had been a ghost, afraid of these flames that now I wanted to burn down in, with sparks sprinkling the ground and smoke rising up into the air. Oh God, I hope this atrocious, nondescript and indifferent mist never again takes my seat.

In the old toys store, I found the light and began to feed on it. Yet, it wasn’t about the toys themselves – they were dead and despite the fact they contained the past, they didn’t have the power to alter the world anymore. The light I found was the Master.

Usually, when I came to the store, he would sit in the rocking-chair, reading a book. He always greeted me with his inscrutable eyes and a couple of words from time to time. Then, when I went out in the evening, he simply said “goodbye” and wished me good night. It provided me with a sense of security and infinity, as if the beauty of the day was never supposed to be gone. A warm, sometimes trembling, voice of the Master endowed me with faith and hope although I never told him that.

I started to walk along the bookshelves, this way discovering the corridors that I hadn’t known before. I wandered among the old walls with the drooping spiderwebs and snooped around the rooms with the dust flying in the air in order to touch the rust-covered keys, pick up the scattered sheets of paper from the floor, and unveil the mirrors covered with bed sheets. The building that housed the store was much bigger than it seemed. It resembled an abandoned castle where the warmth of our fingers revives its past. A castle where the Master wandered along the corridors, struggling through the dark boscage to reach the light, vanishing only to show up in someone’s imagination – found, recognized, and already named.

One day, when I came to the store, I didn’t take the corridor into the depth of the building but remained with the Master and took a seat next to him. That’s how our conversations began. They started as coy exchanges of short sentences, the process of taming the words, discovering their power. Then, they turned into a common truth-seeking voyage.

“You know that I have always been close to you but you could not notice me. Every time you looked at your reflection in the mirror, I was there as well. In your mirror and many other mirrors. Sometimes we see so little…” he would say.

He looked at me, breathing heavily, as if in the result of physical effort. I didn’t answer and I didn’t have to. After a minute of silence, he turned on the radio and the classical music started to flow from the speakers, somehow freezing the moment to gently transfer it into the album of eternal photographs.

Yet, I still didn’t know anything about him. I wanted to talk with him for long hours to learn everything there was to know about him but after a couple of days I became convinced that the truth about his existence was unattainable – it was just a flame that shows the way. I felt a growing desire to capture that flame, hold it in my hand, but the Master sensed it as well and withdrew, as if he was afraid that this recognition would make all his powers melt away.

“Don’t come here anymore. It’s time to proceed,” he told me once without further explanations. I couldn’t stand opposed to him. I felt as if he had slipped into my heart and had temporarily taken control of it.

The Master opened the door and observed me as I walked away, faded in the sunlight and the rustle of leaves, and disappeared around the corner of the building.

I returned the next day but the store was empty. There wasn’t a living soul. I sat there for a while and then went outside. The wind slapped me in the face, bringing a fresh scent of herbs. I looked around like I was examining myself in the mirror, for the first time and the last time, standing both there and in the past, in order to fully appreciate everything. Then I understood his words. I came back to the world and started to live my life to the utmost. Something changed in me. I felt that everything had a point, that each of us had a destination to reach, even if it was a store with old toys. I was myself. My life was on cloud nine but I experienced some deficiency, at the same time. Therefore, I soon returned to the store like a child that always comes back to its mother. When I opened the door, the light greeted me for the first time. In that light, I saw a girl – she was standing there with her back turned to me, dressed in a floral dress. I felt her power to distribute happiness or misfortune, the power to change lives and provide them with specified goals. Suffering and quandaries were with her, as were our joys. I heard her voice – sweet and clear like a singing of a nightingale.

“I’ve been waiting for you,” she said. “You must be looking for the Master. I’m taking care of him, he doesn’t feel that great. He keeps saying he’s being called by something, some kind of music, the singing cicadas… but there’s no need to worry. It’s going be alright.” I still couldn’t see her face.

I can only remember that she started to blur, my vision was becoming misted over, and all the toys piled up in the store blended. I can also remember that I felt dizzy and saw a sequence of scenes from my life flickering in front of my eyes, then I felt an all-embracing warmth, and dropped gently into the chasm of whiteness.

I woke up in a hospital. I heard my name being called and saw an exercised face of my mother. I was able to recognize her but her face was misty – I was afraid she could disappear any second.

“Did you hear what the doctor has just said?” I shook my head and she clenched her lips. I could read the suffering from her face. “You will need to wear thick eyeglasses but… you are… your vision is going to deteriorate. That… I don’t know why… it sometimes just happens. In the end… in a couple of months, maybe just a couple of weeks, you will lose your sight completely. And…” She didn’t finish her last sentence. Instead, she held my hand and started to weep, soaking the bedclothes with her tears.

I closed my eyes and plunged into darkness. Then, I recalled the interior of the hospital room, started to picture it; once I opened my eyes, I saw the exact same room that I had just pictured. I didn’t want to think about it. No, no, no… I could not lose my eyesight. Such things doesn’t happen just like that. Not to me… why me, anyway? What about the Master? What about her, the Princess, whose face I hadn’t even seen. What would happen to them? Would they disappear? It’s not possible. I won’t go blind… I will be blind. Yes, I will be blind. Be brave and say it one more time: I will be blind. These words kept coming back to me and penetrated my body like shining and cold daggers. How much have I seen in my life? Has it been really important? Would I have enough memories? What do I want to see before… Suddenly, my body was seized by fear. The future petrified me, I wanted to exist only once, in the safety of the present. I could feel a big lump coming up my throat but I tried to ignore it since it seemed so insignificant, completely insignificant… Directing my thoughts to the Master composed me. He was my light. I wanted to see him and talk to him but the more I thought about it, the more I realized I didn’t think only about the Master himself. He wasn’t alone anymore – there was the Princess and together they formed an inseparable couple; I perceived them as the Sun and the Moon. I wanted to meet them one more time. Yes, I wanted that so much. On the day when I was supposed to be discharged, my father came to my room and sat on the chair next to my bed.

“We’ll be home tomorrow,” he said, quite evidently in an attempt to cheer me up. “And… I wanted to ask you… whether there is anything we can do for you? Would you like to see anything? I’ve also given some thought to… if you could choose, do you know what would you like to see as the last thing before it happens?

“I’d like to meet the Master and the Princess one more time,” I replied and upon seeing his baffled face, I explained who they were.

However, I didn’t let anyone to accompany me on my way to the old toys store, where I went on the following day. I walked alone while the bird’s singing directed me as it had done the first time. I reached the tenement house I knew so well and opened its front door.

The store was completely desolate.

There was no trace of all the toys. The Master and the Princess hadn’t left anything behind, nothing that could prove they had ever been here. The only things I found were a volume of poetry and a rose that were lying on the threshold. I picked them up and came out into the street. I noticed that a woman was watching me so I approached her to get some information.

“Have you seen your neighbors leaving this house?” I asked.

She looked at me as if I were a complete loony.

“Yes, a couple of years ago. The building has been empty for some time, now,” she answered with confidence.

“But… I was here not even a week ago and…”

“Nobody lives here, my boy. As far as I know, it’s not possible you’ve met anyone in there.”

I didn’t believe her. I thanked her for the information and continued to walk down the street, alone with my reality and my imagination.

There were a lot of things I held against me. I felt that I should have done something. Something passed me over; I must have overlooked it. I was too certain there would always be time and that it would never be too late. I didn’t tell the Master how important he was to me and I didn’t even properly meet the Princess.

I knew that it wouldn’t happen again but I wanted to fix it by walking ahead with hope under my arm.

I held the sparrow in my hand, laboring under the delusion that it would never fly away. Now, I was striving to believe that it got accustomed to me enough to return the next minute.

I sat on a bench in the park and opened the volume of poetry, releasing the scent of the rose. I started reading and didn’t stop until I read all the poems. When I finished, I knew exactly what to do.

The Master and the Princess had gone on a journey. They couldn’t have traveled far away. I felt that I had to follow them, staking everything on one roll of the dice in order not to lose it. I wanted to make a decision, any decision, good or bad, only to stop hesitating, take that decision and believe.

I talked to my parents and friends and managed to convince them. I didn’t have much time – I was losing another fraction of my eyesight with each moment. So, when May came, I set out to find the last thing I would see in my life. I’m still wandering, passing vineyards, and resting under olive trees. I’m drifting from town to town, meeting different people, writing poems for them, and collecting friendly handshakes. So I keep wandering in search of the Master and the Princess, believing with all my heart that I will run into them on my way, and that the volume of poetry will show me the poetry of life and the rose will bloom with love.

Nico Cigale

(Mikołaj Wyrzykowski)

To be continued

Były to nieustanne, kokieteryjne zaloty dnia i nocy, ich ukradkowe spojrzenia, niby przypadkowe trącenia ramionami, raz zapominane, niczym kamienie opadające na dno jeziora, to znów wynurzające się na powierzchnię; była to składająca jedynie obietnicę spełnienia bliskość skał wąwozu, ponad którym ja spacerowałem po linie, poszukując swego obrazu piękna. Czułem jednak, że gdybym je odnalazł, spaliłbym się w jego płomieniu. Bałem się tego, bałem się śmierci. Dlatego też wymyśliłem sobie życie zwyczajne i nijakie, obojętne jak suchy liść w lesie. Wierzcie mi, robiłem tysiąc niesamowitych rzeczy, lecz nigdy w rzeczywistości, w obawie przed tym, by prawda nie zniszczyła wytworów mojej wyobraźni.

Byłem nikim. Codziennie budziłem się o tej samej porze, dumny z siebie, bo zawsze na kilka minut przed tym, jak miał zadzwonić budzik. Tata mówił, że to duchy mnie budzą, lecz ja mu nie wierzyłem – czytał dużo książek, za dużo, i przez to opowiadał różne głupstwa.

• Jedziesz dziś z Szymonem do szkoły? – tata często proponował mi robienie rzeczy, o których nawet nie myślałem. Nie pomagał mi w ten sposób. Potęgowało to tylko moją irracjonalną złość, rozdrażnienie powodowane wszelkimi wymyślonymi problemami.
• Nie wiem – wzruszałem wtedy ramionami. Było mi to obojętne, zupełnie obojętne.

Jadłem śniadanie, patrząc przez okno na wstający ranek. Niewiele myślałem, nie potrzebowałem tego. Byłem, po prostu byłem, nic więcej – to trochę tak, jakby mnie nie było. Mama krzątała się wokół mnie, mówiła „smacznego” oraz „miłego dnia”, a ja jej odpowiadałem, jak papuga, nie zastanawiając się nad sensem tych słów. Zawoziła mnie do szkoły i przywoziła do domu, nie musiałem się o nic martwić. Nie rozróżniałem nawet, kiedy coś jest w porządku, a kiedy wręcz przeciwnie…a uczucia? Czym są uczucia?

Żyłem w bezmyślnym otępieniu, byłem głuchy i niemy, nie pragnąc niczego konkretnego. Dusiłem się tutejszym powietrzem, dostawałem czkawki od ciągłego przemierzania tych samych ulic, lecz, całe szczęście, potrafiłem ukrywać swoje uczucia, chować się w bezpiecznych ciemnościach nieświadomości. Byłem tylko stronicą wyrwaną z książki i rzuconą na wiatr. Miałem nadzieję, że to wszystko jest jedynie czymś przejściowym, krótką reklamą, którą trzeba znieść, by obejrzeć dobry film. A jeśli nie, mam przecież kilka prób, prawda? Prawda? Wszystko można naprawić. Muszę mieć kilka prób. Jako może być inaczej? Przecież nie mogę się spóźnić na własny pociąg. Nie mogę się spóźnić na samego siebie.

Wciąż na coś czekałem – ptak, który usiadł na rozstaju dróg. Stałem na pustyni i wołałem do Boga, by zesłał mi mannę z nieba.

Ratunkiem były dla mnie sobotnie wieczory. Każdego poniedziałku, gdy jechałem do szkoły, myślami byłem już przy piątku, kiedy to położę się spać i obudzę w tej wspaniałej krainie, jaką jest sobota, z jej euforycznym uniesieniem, ludźmi, muzyką i światłami, tymi wszystkimi, wydawałoby się, błahymi błyskotkami, które tak mnie zachwycały. Czułem się wtedy w pełni sobą, lecz trwało to krótko, bolało mnie, że muszę to oddać w ręce przeszłości. W niedzielę jeszcze żyłem sobotą, lecz poniedziałek zaczynał już trwające pięć dni tortury.

Moje życie toczyłoby się tak dalej, gdybym nie spotkał Mistrza.

Początek tej historii zawiera się w pewnej sobocie. Jak zwykle, drzwi naszego domu były otwarte, a próg przekraczali bliżsi i dalsi znajomi moich rodziców, z lekką zadyszką i roześmianymi oczami, zamieniając gwiazdy na lampy naszego salonu, wkraczając w ten czas rozmów i zabawy, odmierzany kieliszkami szampana. Byłem tam razem z nimi. Zaprzyjaźniłem się z pewną grupą studentów – właściwie to zaprzyjaźniłem się z nimi na nowo, bo robiłem to każdej soboty, tyle że tydzień później oni o mnie zapominali. Dlatego zdziwiłem się, gdy jeden z nich powiedział, że idą jutro na koncert do miasta. Zaprosili mnie, bym poszedł razem z nimi. Umówiliśmy się na spotkanie koło czwartej po południu przy fontannie.

• Do jutra – odpowiedziałem im, gdy już odchodzili.

Następnego dnia stałem przy fontannie, kilkanaście minut przed czwartą.

Czekałem. O czwartej nikt nie przyszedł. Pośród wielu postaci próbowałem rozpoznać znajomych, lecz ich twarze były jednakowe, później zaś rozmywały się i przestawały cokolwiek znaczyć, rozdrażniając mnie tylko. Czekałem. Minęło pół godziny, lecz nadal nikt nie przychodził, tylko jakaś Cyganka chciała mi sprzedać różę, a włóczęga ofiarować tomik wierszy. Nic więcej. Jak tylko najdłużej mogłem, unikałem powiedzenia sobie prawdy.

Zostałem sam. Zacząłem więc włóczyć się bez celu uliczkami, odkrywając nieznane, obserwując, jak w miarę zapadania nocy rozpalają się latarnie. Nie miałem odwagi zapytać o drogę jakiegoś przechodnia, poprosić kogoś o pomoc. Po prostu nie potrafiłem tego zrobić. Chłód przenikał moje ciało, a ja coraz bardziej zagłębiałem się w tę ciemność, która doprowadziła mnie do cichej i jakby opustoszałej części miasta, gdzie wydawało się, że można usłyszeć nawet szept starych kamienic. Byłem już zmęczony wędrówką, pragnąłem gdzieś się schronić. Zziębnięty, na trzęsących się nogach, zapukałem do małych, niepozornych drzwi, na których ktoś zawiesił tabliczkę „Sklep ze starymi zabawkami”. Do tej pory nie wiem, dlaczego wybrałem tę, a nie inną kamienicę.

Czekałem chwilę, lecz nikt nie otwierał. Nacisnąłem klamkę. Okazało się, że drzwi były otwarte. Lekko je pchnąłem. Przede mną ciągnął się długi, ciemny korytarz, którego, niczym sędziwi strażnicy, strzegły regały pełne książek. Na jego końcu paliło się światło; miało w sobie jakieś ciepło, którego nie potrafię nazwać. Skrzypienie zamykanych drzwi zmąciło ciszę, a ja wykonałem pierwszy krok, by zbliżyć się do tego tajemniczego światła.

Tam właśnie poznałem Mistrza.

Siedział w bujanym fotelu, jedną ręką przytrzymując okulary, jakby zaraz miały mu spaść, drugą bawiąc się drewnianym pajacykiem – choć raczej nie, on się nim nie bawił, a uważnie obracał w dłoni, jakby badał jego fakturę, odkrywał przeszłość, poprzez swój dotyk czując wszystkie osoby, które kiedykolwiek dotykały tej zabawki. Mała lampka oświetlała jego postać, był on pochodnią wrzuconą w ten ocean ciemności. Nawet na mnie nie spojrzał, gdy wszedłem do pokoju.

• Ach, to ty. Czekałem na ciebie. Wiedziałem, że prędzej czy później tu trafisz. – teraz dopiero spojrzał na mnie przenikliwym, sowim wzrokiem. Odłożył okulary i pajacyka, przeczesał palcami kępkę włosów, która jeszcze została na głowie i zaczął gładzić swoją siwą brodę.

Patrzyłem na niego zdumiony.

• Ależ…ja się zgubiłem. Może pomylił mnie pan z kimś innym. – wydukałem.
• Chłopcze, ty się właśnie odnalazłeś – uśmiechnął się brodaty właściciel sklepu. Intrygował mnie. Wiem, że powinienem opuścić tę kamienicę, nie powinno mnie tutaj być. Takie były zasady. – Pewnie jesteś zmęczony, co? – wzruszyłem ramionami. Pewne odruchy się nie zmieniają. – Na pewno, nie udawaj. Przygotowałem ci już łóżko. Sen dobrze ci zrobi, wierz mi. Chodź zaprowadzę cię. – zachęcał mnie swoim ciepłym, basowym głosem.

Powinienem był odmówić. Kategorycznie. Uczono mnie, by nie zadawać się z obcymi. Ale on…on nie był obcy. O nie, miałem wrażenie, że znałem go już wcześniej, że w jakiś tajemniczy sposób towarzyszył mi przez cały czas. Zdawało mi się, że znam go bardziej, niż kogokolwiek innego. Podreptałem więc za nim jak lunatyk, posłuszny podszeptom podświadomości. Zasnąłem zaraz po tym, jak położyłem się do łóżka.

Obudziłem się we własnym łóżku, punktualnie, o tej samej porze, co zawsze. Wyłączyłem budzik, lecz zamiast wstać, przetarłem oczy i jeszcze długo wpatrywałem się w sufit. To nie mógł być sen, oczywiście, że nie. Wszystko było zbyt prawdziwe. Postanowiłem, że poznam to po moich rodzicach. Na pewno będą musieli skomentować wczorajsze wydarzenia.

Śniadanie przebiegało jak najbardziej normalnie. Normalna kawa zbożowa, normalne płatki z mlekiem, normalne słońce za oknem i normalna rozmowa. Tylko ja byłem lekko odchylony od tej reguły, lecz nie dawałem po sobie niczego poznać.

Zaraz po śniadaniu pojechałem wraz z Szymonem do szkoły, lecz nie zatrzymałem się tam, gdzie mój przyjaciel – ruszyłem dalej, jak Odyseusz powracający do domu.

Tak naprawdę nie wiedziałem, dokąd mam iść. Miałem nadzieję, że otrzymam jakiś znak, lecz nic takiego się nie działo. Uznałem więc, że powinienem po prostu pójść. Powinienem się zagubić.

Nie wiem, czy moje miasto było piękne. Było ogromne, a przynajmniej tak mi się zdawało. Rozległe wzgórze porośnięte domami w kolorze ochry, plątanina uliczek, które raz wznosiły się, raz opadały, skręcając ze sobą w jeden, wielki sznur chaosu, sznur cienia i światła. Słoneczne place, gdzie słychać było śmiech i łamanie chleba, ciemne wnętrza kościołów, w których spali bezdomni. I ludzie, te tłumy ludzi, szarych, kolorowych, spieszących dokądś, sami nie wiedzą dokąd, z teczkami, bagietkami pod pachami, ci mistrzowie mimiki, których rozpoznać mogły tylko staruszki, rozchylające wyblakłe okiennice o siódmej nad ranem.

Zatrzymałem się pod platanem, chcąc odpocząć w jego cieniu. Usłyszałem śpiew ptaka, który siedział na jego gałęzi – śpiew wyjątkowy, jakby przeznaczony tylko dla mnie, śpiew, którym ptak pragnął nawiązać rozmowę z moim sercem. Zauważyłem, jak poderwał się z gałęzi, okrążył mnie pomknął przed siebie, dalej, wyżej, ponad zmęczone słońcem dachy. Wsiadłem ponownie na rower i jak zaczarowany podążyłem za smugą muzyki, którą za sobą zostawił. Ucichł gwar miasta, rozmowy w kawiarenkach, nawet szmer fontanny. Wsłuchiwałem się w śpiew ptaka i on mnie prowadził, tak jak natchnienie prowadzi rękę pisarza.

Dotarłem do drzwi z tabliczką „Sklep ze starymi zabawkami”. Ptak usiadł na klamce, popukał dziobem w drewno, a drzwi uchyliły się, pozwalając mu wlecieć do środka i zniknąć w wiecznym półmroku korytarza. Nogi sami mnie poprowadziły: właściciel sklepu siedział tam, gdzie wczoraj, na bujanym fotelu. Sprawiał wrażenie, jakby na mnie czekał.

• Ach, jesteś już – westchnął z ulgą, po czym znów zmarszczył brwi. Nieustannie poruszał brwiami. – Jesteś na czas. To dobrze. – tajemniczy potok słów leniwie wypływał z jego ust, a one przenikały do mojego serca, obejmując je dłońmi. Czułem, jakby każde wypowiedziane przez niego zdanie wykraczało poza swoje znaczenie, nabrzmiewało, rozpływało się, poszerzało swoje granice. Byłem osaczony przez słowa, których nie rozumiałem.
• Ale…ja tylko… – moje słowa połknęła cisza, zdławiło je onieśmielenie. Zdołałem tylko zapytać. – Kim pan jest?
• Ciekawe pytanie. A ty kim jesteś? – spojrzał na mnie badawczo.

Milczałem. Nie miałem nic do powiedzenia.

• Różnie mnie nazywają – kontynuował. – Mam wiele imion, znam wiele imion. Znam również twoje. Mogę nawet powiedzieć, że znam je lepiej od ciebie. – wstał z fotela, rozcierając dłonie. Stanął naprzeciw mnie. Przy nim czułem się pustą kartką, której dopiero on mógł nadać znaczenie. Dziwne uczucie. – Chodź za mną. Pokażę ci coś.

Podłoga skrzypiała pod naszymi stopami. Szedłem prawie po omacku, starając się nie postawić fałszywego kroku. Okiennice były ledwo uchylone, wpuszczały do środka jedynie wątłe smugi światła. W powietrzu unosił się kurz i zapach przeszłości. Zapach tajemnicy.

Zaprowadził mnie do wielkiej sali, gdzie regały sięgały sufitu i dopiero tam otworzył okna. Wlał się przez nie blask słońca, odsłaniając setki starych zabawek, lalek, samochodzików, drewnianych domków, kart do gry. Niektóre były połamane, podarte, wyblakłe, inne wyglądały jak nowe. Stanąłem, próbując ogarnąć wzrokiem ogrom przeszłości, której skarbiec miałem przed sobą. Zabawki zawsze istniały, od początku, dawno temu i teraz, w dzieciństwie i w dorosłości. Nie chodzi mi o to, że to miejsce wyzwalało we mnie chęć zabawy. Nie, chodziło o coś zupełnie innego. Czułem jakiś związek między sobą, między nami wszystkimi, a tymi zabawkami. Możliwe, że nie służyły one tylko do zabawy, a do czegoś więcej. To tak, jakbym ujrzał początek świata. Odwróciłem się do Mistrza, lecz jego tam nie było: zniknął, tak jak tęcza znika z nieba.

Wtedy po raz pierwszy tak go nazwałem. Nadałem mu imię. I poczułem, jakbym przy jego narodzinach odnalazł również nutę swojego imienia.

Nie szukałem go. Wiedziałem, że gdzieś tu jest, dlatego musiałem go szukać. Napełniał mnie przedziwny spokój, a zarazem ciekawość, nienazwany głód uwalniający się z kajdan. Czułem, jakbym się przeobrażał, tak jak larwa przeobraża się w motyla. W tej jednej chwili odnalazłem w sobie nie tylko siebie.

Zacząłem przechadzać się pośród regałów z zabawkami. Nie były one równo ułożone, raczej leżały rozrzucone, w chaosie, jedna łączyła się z drugą, splatały się ich połamane ramiona i ulotne historie. Zatrzymywałem się, poznając szczegóły każdej z nich, jak Mistrz, kiedy po raz pierwszy go spotkałem, gładząc je palcami, odkrywając w ten sposób delikatną fakturę ich drobnych ciał. Zagłębiałem się w przeszłość, tę kolejną iluzję, której już stałem się udziałem – balansowałem na kładce pomiędzy dwoma światami i dopiero migotliwa ciemność, która rozpełzła się po ziemi, uspokoiła trzepot skrzydeł mojej duszy i w ramionach zaniosła mnie do domu.

Od tego czasu codziennie zaglądałem do sklepu. Zaraz po lekcjach jechałem rowerem do domu, by zjeść obiad, a potem znów pędziłem do miasta, przez kurz polnych dróg i zapach lawendy, wśród cykad śpiewających na drzewach oliwnych pod prażącym słońcem. Nikomu jednak nie zdradzałem mojego sekretu.

• Może czas powrócić do rzeczywistości? – zachęcała mama, która mogła tylko domyślać się, co robiłem.
• Mam już dość rzeczywistości, nie potrzebuję jej – odpowiadałem wtedy.

Obietnica życia rosła we mnie już od dawna i wreszcie nadszedł czas, by przepięknie rozkwitła, przyszedł czas życia, nie czas śmierci. Dotąd byłem duchem, bałem się tego płomienia, teraz pragnąłem w nim spłonąć, by moje iskry posypały się na ziemię, a dym wzleciał ku niebu. Och, Boże, oby już nigdy ta mgła, okropna, nijaka, obojętna mgła nie zajęła mojego miejsca.

W sklepie ze starymi zabawkami odnalazłem światło i zacząłem się nim karmić. Nie chodzi mi jednak o zabawki: one wszystkie były martwe, choć przenosiły w sobie przeszłość, nie miały już siły zmieniania świata. To Mistrz był moim światłem.

Gdy przychodziłem, on zazwyczaj siedział w bujanym fotelu, czytając jakąś książkę. Witał mnie tym swoim nieodgadnionym spojrzeniem, czasem rzucając parę słów, a gdy wieczorem wychodziłem, on żegnał mnie zwykłym „do zobaczenia” i życzył mi dobrej nocy. Dawało mi to poczucie bezpieczeństwa i nieskończoności, tak jakby uroda dnia dzisiejszego miała nigdy nie minąć. Ciepły, czasem drżący głos Mistrza obdarzał mnie wiarą i nadzieją, choć nigdy mu tego nie powiedziałem.

Zacząłem spacerować między regałami i w ten sposób odkrywać korytarze, o których istnieniu wcześniej nie miałem pojęcia. Błądziłem między starymi ścianami, z których zwisały pajęczyny, zaglądałem do pokoi, w których unosił się kurz, by dotykać zardzewiałych kluczy, podnosić z podłogi porozrzucane kartki papieru, odsłaniać zakryte prześcieradłami lustra. Kamienica, w której mieścił się sklep, była o wiele większa, niż mogłoby się zdawać. Przypominała opuszczony zamek, którego historia odżywa na nowo pod ciepłem naszych palców. Zamek, po którego korytarzach tułał się Mistrz, przedzierając się przez ciemny gąszcz w kierunku światła, znikając tylko po to, by pojawić się w czyjejś wyobraźni, już odnaleziony i rozpoznany, już z nadanym imieniem.

Pewnego dnia, gdy przyszedłem do sklepu ze starymi zabawkami, nie skierowałem się korytarzem w głąb budynku, a zostałem wraz z Mistrzem, siadając w fotelu obok niego. Tak właśnie zaczęły się nasze rozmowy. Początkowo były to nieśmiałe wymiany krótkich zdań, oswajanie słów, poznawanie ich mocy, co później przerodziło się we wspólną wędrówkę ku prawdzie.

• Wiesz, że zawsze byłem blisko ciebie, lecz nie potrafiłeś mnie dostrzec. Za każdym razem, gdy przeglądałeś się w lustrze, ja również tam byłem. W twoim lustrze i w wielu innych. Czasem tak mało widzimy… – mawiał.

Patrzył na mnie i oddychał głęboko, jak po wielkim wysiłku. Nic mu nie odpowiadałem, nie musiałem mu nic odpowiadać. Po chwili ciszy włączał radio, a z głośników zaczynała płynąć muzyka klasyczna, która jakby zatrzymywała ten moment, zamrażała go i delikatnie przenosiła do albumu wiecznych fotografii.

Wciąż jednak nie wiedziałem, kim on jest. Pragnąłem spędzać całe godziny, rozmawiając z nim i poznając go, lecz po kilku dniach przekonałem się, że prawda o jego istnieniu jest nieosiągalna – to płomień, która ma tylko wskazywać drogę. Czułem, jak wzrasta we mnie pragnienie zdobycia tego płomienia, przygarnięcia go, lecz Mistrz również to wyczuł i wycofał się w głąb siebie, jakby się bał, że przy rozpoznaniu wszystkie jego moce mogą się rozpłynąć w powietrzu.

• Nie przychodź tu więcej. Musisz pójść dalej. – powiedział mi pewnego razu, nie wyjaśniając niczego więcej. Nie potrafiłem się mu sprzeciwić. Czułem, jakby zakradł się do mojego serca i przez chwilę przejął nad nim kontrolę.

Mistrz otworzył drzwi i patrzył jak się oddalam, roztapiam w blasku słońca i szumie liści, znikam za rogiem kamienicy.

Przyszedłem tu następnego dnia, lecz antykwariat był pusty. Nie było tu żywej duszy. Posiedziałem tu chwilę, potem wyszedłem na zewnątrz. Wiatr uderzył mnie w twarz, przynosząc świeży zapach ziół. Rozejrzałem się dokoła tak, jakbym przeglądał się w lustrze, po raz pierwszy i ostatni, będąc naraz tutaj i w przeszłości, by w pełni wszystko docenić. I zrozumiałem słowa Mistrza.

Powróciłem do świata i zacząłem żyć pełnią życia. Coś się we mnie odmieniło. Czułem, że to wszystko ma sens, że każdy z nas dokądś zmierza, choćby do sklepu ze starymi zabawkami. Byłem sobą. Moje życie sięgało nieba, ale czułem równocześnie pewien niedosyt. Wkrótce więc powróciłem do sklepu ze starymi zabawkami, jak dziecko zawsze powracające do swojej matki.

Gdy otworzyłem drzwi, po raz pierwszy powitało mnie światło. Zobaczyłem w nim dziewczynę: stała tam odwrócona, w sukni w kwiaty. Czułem, że ma ona moc obdarowywania szczęściem lub nieszczęściem, moc zmieniania życia, nadawania mu sensu. Mieszkały w niej cierpienia i rozterki, ale także radości nas wszystkich. Usłyszałem jej głos, słodki i czysty jak śpiew słowika.

• Czekałam na ciebie – powiedziała. – Pewnie szukasz Mistrza. Opiekuję się nim, jest trochę chory. Mówi, że coś go wzywa, jakaś muzyka, jakby brzęczenie cykad…Ale nie martw się, wszystko będzie w porządku. – nadal nie widziałem jej twarzy.

Pamiętam tylko, że jej obraz zaczął się rozmywać, wzrok zachodził mi mgłą, a wszystkie zabawki zgromadzone w sklepie zlewały się w jedno. Pamiętam też, że zakręciło mi się w głowie, ujrzałem mnóstwo scen z życia przeskakujących mi przed oczami, poczułem wszechogarniające ciepło i miękko opadłem w otchłań bieli.

Obudziłem się w szpitalu. Usłyszałem swoje imię i zobaczyłem nad sobą zatroskaną twarz mamy. Potrafiłem ją rozpoznać, lecz jej twarz była niewyraźna – bałem się, że może zaraz zniknąć.

• Słyszałeś, co mówił lekarz? – pokręciłem głową, a ona zacisnęła usta, dostrzegłem cierpienie na jej twarzy. – Będziesz musiał nosić grube okulary, ale…i tak…będziesz widział coraz słabiej. To…nie wiem…czasem po prostu się zdarza. Bo na koniec…za parę miesięcy, a może i za parę tygodni zupełnie stracisz wzrok. I… – nie dokończyła ostatniego zdania, tylko złapała mnie za dłoń i rozpłakała się, mocząc łzami pościel, w której leżałem.

Zamknąłem oczy i pogrążyłem się w ciemności. Następnie przypomniałem sobie wnętrze pokoju szpitalnego, zacząłem je sobie wyobrażać i gdy ponownie otworzyłem oczy, zobaczyłem ten sam obraz, który jawił mi się w wyobraźni. Nie chciałem o tym myśleć. Nie, nie, nie, nie mogłem oślepnąć. To się tak po prostu nie zdarza. Nie mi…dlaczego ja? A Mistrz? A ona, Księżniczka, której twarzy nie zdążyłem ujrzeć? Co się z nimi stanie, czy znikną całkowicie? To niemożliwe. Nie oślepnę…będę ślepy. Tak, będę ślepy. Powtórz to jeszcze raz, śmiało: będę ślepy. Te słowa powracały do mnie i wbijały się w ciało z chłodem lśniących sztyletów. Ile w życiu zobaczyłem? Czy to było naprawdę ważne? Czy to zapamiętam, czy mi to starczy? Co jeszcze chciałbym zobaczyć, nim… Poczułem, jak strach paraliżuje mi ciało. Przyszłość mnie przerażała, chciałem istnieć tylko teraz, w bezpiecznej teraźniejszości. Wielka kula podchodziła mi do gardła, lecz starałem się ją zignorować, to było przecież nieważne tak nieważne… By się uspokoić, powracałem myślami do Mistrza. Był moim światłem. Pragnąłem się z nim spotkać, porozmawiać, lecz im więcej o tym myślałem, tym bardziej uświadamiałem sobie, że chodzi mi nie tylko o Mistrza, który już nie był sam: była z nim Księżniczka, razem stanowili nierozerwalną parę, byli dla mnie Słońcem i Księżycem. Pragnąłem ich jeszcze raz spotkać, tak, pragnąłem tego ze wszystkich sił.

Ostatniego dnia, który miałem spędzić w szpitalu, tata przyszedł do mojego pokoju i usiadł na krześle przy łóżku.

• Jutro już będziemy w domu – powiedział, najwyraźniej chcąc mnie pocieszyć. – I…chciałem zapytać…czy jest coś, co możemy dla ciebie zrobić? Czy chciałbyś coś jeszcze zobaczyć? Myślałem też…gdybyś mógł wybierać, jaki obraz zobaczysz jako ostatni, czy wiesz już, co chciałbyś zobaczyć?
• Chciałbym jeszcze raz spotkać Mistrza i Księżniczkę – odparłem, a gdy tata przybrał zdziwiony wyraz twarzy, wyjaśniłem mu, kim są te postacie.

Następnego dnia nie pozwoliłem jednak, by ktokolwiek towarzyszył mi w drodze do sklepu ze starymi zabawkami. Szedłem tam samotnie, a ptaszek, który prowadził mnie swoją pieśnią za pierwszym razem, prowadził mnie i teraz. Dotarłem do kamienicy, którą tak dobrze poznałem i otworzyłem jej drzwi.

Sklep całkowicie opustoszał.

Nie było w nim śladu po starych zabawkach, Mistrz i Księżniczka nie pozostawili po sobie też żadnych przedmiotów, które mogłyby potwierdzić, że kiedykolwiek tutaj byli. Na progu leżał jedynie tomik wierszy i róża. Podniosłem je i ponownie wyszedłem na ulicę. Zauważyłem, że przygląda mi się jakaś kobieta z sąsiedztwa, więc podszedłem do niej, chcąc zasięgnąć trochę informacji.

• Czy widziała pani, kiedy pani sąsiedzi opuścili ten dom? – zapytałem.

Spojrzała na mnie jak na wariata.

• Jakieś parę lat temu. Od dawna nikt tu nie mieszka. – odpowiedziała pewnym tonem.
• Ale…przecież byłem tutaj zaledwie tydzień wcześniej i…
• Nikt tu nie mieszka, chłopcze. Wybacz, ale z tego, co wiem, nikogo w środku nie mogłeś spotkać.

Nie wierzyłem jej. Podziękowałem za informację i poszedłem dalej ulicą, samotny ze swoją rzeczywistością i ze swoją wyobraźnią.

Miałem sobie wiele za złe. Czułem, że coś powinienem był zrobić, a tego nie zrobiłem. Coś mnie ominęło, coś przeoczyłem. Byłem zbyt pewny, że zawsze będzie czas, że nigdy nie będzie za późno. Nie powiedziałem Mistrzowi, jak bardzo jest dla mnie ważny, nie poznałem też Księżniczki. Wiedziałem, że to się już nie powtórzy, ale pragnąłem to teraz naprawić, iść naprzód, z nadzieją, że moja wiara się urzeczywistni.

Trzymałem w dłoniach tego gołębia łudząc się, że nigdy nie odfrunie. Teraz usiłowałem uwierzyć, że przyzwyczaił się do mnie na tyle, iż zaraz wróci.

Usiadłem na ławce w parku i otworzyłem tomik wierszy, przesiąknięty zapachem róży. Zacząłem czytać, przeczytałem wszystkie wiersze. I gdy skończyłem, wiedziałem już, co mam robić.

Mistrz i Księżniczka wyruszyli w podróż. Nie mogli odejść daleko. Czułem, że muszę podążyć ich śladami, postawić wszystko na jedną kartę, bo inaczej to stracę. Pragnąłem podjąć decyzję, jakąkolwiek, złą lub dobrą, byleby przestać się wahać i wreszcie ją podjąć, uwierzyć. Porozmawiałem z rodzicami i przyjaciółmi, przekonałem ich. Nie miałem zbyt wiele czasu: z każdą chwilą ślepłem. Gdy nadszedł maj, wyruszyłem więc w drogę, by odnaleźć swój ostatni obraz.

I cały czas tak wędruję, mijam winnice, odpoczywam pod drzewami oliwnymi. Błąkam się od miasta do miasta, spotykając różnych ludzi, pisząc dla nich wiersze i zbierając przyjacielskie uściski dłoni. Cały czas tak wędruję, w poszukiwaniu Mistrza i Księżniczki, wierząc, wierząc święcie, że spotkam ich na drodze i rozpoznam, a tomik wierszy objawi mi poezję, róża zakwitnie dla mnie miłością.

Mikołaj Wyrzykowski

(Nico Cigale)

Ciąg dalszy nastąpi

Entre’Aide powstało 28 lat temu we Francji. Na początku była to jedna, malutka placówka, która postawiła sobie za cel zapewniać biednym posiłki. Później pomysł takiej pomocy zaczął się rozwijać i rozrastać. Dziś różni ludzie przynoszą tu rzeczy, które im samym są niepotrzebne: meble, stare sprzęty, płyty, filmy, książki, ubrania. Jedni przynoszą, inną mogą je nabyć. Za te pieniądze kupowane są produkty żywnościowe, które następnie ludzie potrzebujący mogą dostać za centy. W ten sposób wszyscy sobie nawzajem pomagają.

W Entre’Aide można zostać wolontariuszem. Jest ich tutaj ponad 60. Za swój wkład w działalność organizacji nie otrzymują wynagrodzenia – robią to po prostu, z dobrego serca, aby pomagać innym.

Mikołaj

Razem z Robertem i Julią znaleźliśmy miejsce blisko drzwi i usiedliśmy. Byłem zmęczony i cały mokry. Spojrzałem na swój smętny, brudny but, potem przeniosłem wzrok na przyjaciół, uśmiechnęliśmy się do siebie i następnie zamknąłem oczy. Gdy skończyła się pieśń, usłyszałem po angielsku słowa: „Jestem z tobą przez wszystkie dni aż do skończenia świata”, otworzyłem oczy, ujrzałem morze zapalonych świec, poczułem bliskość ludzi z całego świata i do oczu napłynęły mi łzy. Właśnie w Taizé poczułem sens tego wszystkiego, co robiłem do tej pory i co robię nadal. Doznałem nieskończoności. Miałem ochotę płakać, naprawdę.

Taize

Po modlitwie zameldowaliśmy się i przydzielono nam kwatery. Następnie skierowaliśmy się na Oyak, gdzie zgromadzili się wszyscy nasi rówieśnicy. Ktoś grał na gitarze, ktoś na skrzypcach, a my wszyscy śpiewaliśmy razem, tańczyliśmy, bawiliśmy się w najgłupsze i najlepsze zabawy. Nie potrafię teraz wyrazić uczuć, których tam doznawałem. Czułem niezwykłą…więź ze wszystkimi ludźmi. I że życie jest piękne, choćby miało zaraz minąć.

Północ przeszła niezauważenie. Pamiętam, że poszedłem do łazienki i zobaczyłem kartkę przyklejoną do drzwi, przypominającą ogłoszenia, z których można dla siebie wyrwać numer kontaktowy. Było na niej napisane: „Weź tyle miłości, ile potrzebujesz”, więc oderwałem jedną kartkę z namalowanym serduszkiem i włożyłem ja do portfela. Noszę ją do dziś. Myślę, że się przydaje.(…)

Mikołaj Wyrzykowski

Fragment powieści „Zrządzenie losu” (2014)

Jadę na Europejskie Spotkanie Młodzieży w Pradze w dniach 29.12.2014-02.01.2015 – link     Jedziecie ?

]]> http://www.mikolajwyrzykowski.pl/blog/2014/10/15/france-avec-passion-obraz-jak-lustro/ Wed, 15 Oct 2014 06:44:49 +0000 http://kudlaczewpodrozy.pl/?p=8820 Continued]]> Mówią, że charakter artysty można poznać po jego dziele. Pędzel Danielle Ommeval kreśli kształty z czułością, subtelnie, czuć w tym jednocześnie silną energię, która zdolna jest przemieniać noc w dzień.

Wchodzę do centrum informacji turystycznej w Saint Cyr Sur Mer, gdzie odbywają się wystawy obrazów różnych regionalnych malarzy. Danielle Ommeval wita mnie promiennym uśmiechem.. Zaczynam przyglądać się jej dziełom, ukazującym Prowansję taką, jaka rzeczywiście jest: starą krainę słońca. Szczególnie moją uwagę przykuwa obraz przedstawiający zarośniętą studnię na opuszczonym placu. Zatrzymuję się przy nim. Malarka zbliża się i pyta, jak mi się podoba. Zaczynamy rozmawiać: wymieniać się swoimi pasjami, spostrzeżeniami, planami dotyczącymi przyszłości.

Atmosfera stała się taka, jak na obrazach Danielle Ommeval: śmiejemy się wspólnie, naśladując naturę na otaczających nas dziełach sztuki. Nie spieszymy się donikąd.

Mikołaj Wyrzykowski

www.danielle-ommeval.com

Mikołaj Wyrzykowski

Spacerujemy po rozległym ogrodzie oliwnym. Młode drzewka stoją w rządku, słońce oświetla ich srebrno-zielone listki. „Owocują dopiero po pięciu lub dziesięciu latach, a potem mogą dawać owoce przez kolejne dwa tysiące lat”, wyjaśnia Julia Martini, „Oczywiście jeśli są dobrze pielęgnowane. Drzewo musi być podlewane, inaczej zrzuci owoce, by samo mogło przeżyć”.

W 1956 roku naturalne ciepło Prowansji zdusiła sroga zima. Podczas jej panowania temperatura wynosiła nawet -20 stopni Celsjusza i wiele drzew oliwnych umarło, nie wytrzymało tego mrozu. Niektóre jednak przetrwały: są to teraz sędziwe drzewa o grubych pniach i rozłożystych konarach, górujące nad dwoma tysiącami młodych oliwek. Gdyby tylko mogły one opowiadać historie…

„Lubię pracę w młynie, gdyż cały czas jest tutaj coś do robienia”, opowiada o swojej pasji Julia Martini, uśmiechając się przy tym, „Od połowy października aż do grudnia zbieramy oliwki. Pod drzewami rozkładane są maty, ktoś wspina się i strząsa owoce z gałęzi. W styczniu czyścimy maszyny, w marcu przycinamy gałęzie drzew, a później przez wakacje sprzedajemy oliwę. Nie ma miesiąca, w którym zaglądałaby do nas nuda.”

Najpóźniej w ciągu doby od zebrania owoców następuje ich przetwarzanie. Oliwki są myte, a potem miażdżone. W ten sposób otrzymuje się 20% odpadków, którymi można użyźniać ziemię, 60% wody i jedyne 20% oliwy. Ze 100 kg oliwek uzyskuje się 14 l oliwy, którą później można przechowywać około dwóch lat. W Moulin de l’Esquirol mieszanych jest kilka rodzajów oliwek, by uzyskana z nich oliwa osiągnęła pożądany smak. Aglandau mają lekko pieprzny smak, w Bouteillan czuć migdały, w Cayon pomidory, a Picholine są słodkie i łagodne. Smakuję trzy rodzaje oliwy: pierwsza jest z oliwek zielonych i idealnie nadaje się do sałatek, druga jest z oliwek czarnych, zaś trzecia trochę bardziej pieprzna. Oliwa, robiona z oliwek zbieranych jedynie z dwóch tysięcy drzew oliwnych w Moulin de l’Esquirol, błyszczy niczym płynne złoto zamknięte w butelkach.

Drzewo oliwne było czczone już w starożytności. Występowało w greckich mitach, jest symbolem długowieczności – niektóre drzewa w Izraelu czy Grecji pamiętają jeszcze czasy, gdy Jezus stąpał po ziemi. Oliwa jest bardzo zdrowa, gdyż dobrze działa na serce. Trzymając otrzymaną od Julii Martini butelkę oliwy mam świadomość, że jest to oliwa, która pamięta pewne historie – odbudowywania domu, który był w ruinie, pracy włożonej w sadzenie drzew w Moulin de l’Esquirol – i gdy się jej używa, myśli się o tych, którzy ją wytworzyli.

Mikołaj Wyrzykowski

Moulin de l’Esquirol

1227 avenue Ganzin
83220 LE PRADET, France

www.moulinesquirol-oliveraie.com